دیوان عدالت اداری

دیوان عدالت اداری مرجع صالح برای رسیدگی به شکایات اشخاص علیه دولت وفق اصل 173 قانون اساسی می باشد. فلذا چنانچه اشخاص حقیقی و حقوقی حقوق خصوصی نظیر شرکتها شکایتی از دولت و همچنین شهرداری ها سازمان تأمین اجتماعی داشته باشند می توانند در شعب دیوان اقامه دعوا نمایند.همچنین اگر اشخاص حقوق خصوصی و یااشخاص حقوق عمومی شکایتی از مقررات عام الشمول داشته باشند، می توانند در هیأت عمومی دیوان اقامه دعوانمایند و ابطال مقرره عام الشمول را تقاضا نمایند البته پیش از طرح دعوا در هیأت عمومی ، بایستی هیأت تخصصی مربوطه اظهار نظر نموده و تصمیم مقتضی را اتخاذ نماید و باتوجه به تصمیم هیأت تخصصی، موضوع در هیأت عمومی طرح می گردد.

با توجه به اینکه اغلب دعاوی مطروحه در دیوان عدالت اداری موردی می باشد به صلاحیت شعب دیوان می پردازیم.

صلاحیتهای شعب دیوان

1. رسیدگی به شکایات اشخاص از تصمیمات واقدامات واحد های دولتی و سازمان تأمین اجتماعی و شهرداری ها

مستند به بند 1 ماده 10 قانون دیوان عدالت اداری

از مصادیق بند 1 فوق الذکر می توان به شکایت سردفتران اسناد رسمی در خصوص تصمیم سازمان ثبت مبنی بر محرومیت برخی از سردفتران از ثبت و نقل و انتقال شناورهای دریایی و نیز اقدام سازمان زمین شهری در تملک زمین اشخاص و عدم واگذاری نصاب مالکانه یا پرداخت حقوق مالکانه اشخاص و نیز اقدامات تملکی دستگاه های اجرایی مبنی بر تملک اراضی اشخاص، صدور یا ابطال پروانه ساختمانی اشاره نمود.

لازم به ذکر در خصوص دعاوی بند 1 ماده10 موصوف، شکات بایستی در ابتدا درخواست خود را به دستگاه مربوطه ارائه دهند و دستگاه بایستی ظرف مدت سه ماده نفیا یا اثباتا اظهار نظر نماید . شاکی ابتدا به ساکن نمی تواند در دیوان اقامه دعوا نماید و بایستی برای اقامه دعوا در دیوان، گواهی پاسخ منفی دستگاه را ضمیمه دادخواست نماید.

2. رسیدگی به شکایت اشخاص از آرای کمیسیون ها و هیأت های و کلیه مراجع شبه قضایی مگر مراجع شبه قضایی که به موجب حکم مقنن ، دیوان صالح به رسیدگی به آرای آنها نباشد.

موارد استثنا از صلاحیت شعب دیوان ، کمیسیون ماده12 قانون زمین شهری و کمیسیون ماده 56 قانون جنگلها و… می باشد.

در خصوص دعاوی مبتلابه بند 2 ماده 10 قانون فوق الذکر می توان به شکایت از آرای کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری، هیأت حل اختلاف کار گر کارفرما،  کمیسیون ماده 99 قانون شهرداری ، کمیسیون ماده 77 قانون شهرداری، آرای شعب تعزیرات حکومتی ، هیأت نظارت ماده 33 قانون جنگلها ، هیأت های رسیدگی به تخلفات اداری، هیأت تشخیص مطالبات تأمین اجتماعی ، شورای عالی معادن اشاره نمود.

جهت ایضاح برخی از موارد معنونه بایستی اظهار داشت که گاها اشخاص در ایجاد مستحدثات در شهرها مرتکب تخلفات ساختمانی نظیر کسری پارکینگ، ساخت و ساز بدون پروانه ساختمانی، اضافه بنا و یا تغییر کاربری میشوند بنابراین مرجع رسیدگی به اینگونه تخلفات ساختمانی کمیسیون ماده 100 می باشد.

در روستاها نیز اشخاص  ممکن است مرتکب تخلفات ساختمانی در ایجاد مستحدثات گردند که در این صورت کمیسیون ماده 99 استانداری صالح به رسیدگی می باشد.

 و یا اینکه تخلفات ساختمانی در شهرک های صنعتی و مناطق آزاد نیز ممکن است رخ دهد که گاها کمیسیون ماده 100 صلاحیت رسیدگی می تواند داشته باشد.

چنانچه بین مودی ( پرداخت کننده عوارض ) و شهرداری در میزان و مبنای عوارض اختلافی حادث گردد مرجع صالح کمیسیون ماده 77 قانون شهرداری است.

 هیأت حل اختلاف کارگر کارفرما نیز مرجع صالح به اختلاف روابط کاگر کارفرما نظیر حقوق و مزایا، پرداخت حق بیمه، سنوات و غیره می باشد که شکایت از رأی هیأت موصوف در شعب دیوان عدالت اداری مطرح می گردد.

طبق اصلاحات اخیر قانون دیوان عدالت اداری ،شکایات از آرای مراجع شبه قضایی صرفا در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت برررسی می گردد.

3. رسیدگی به شکایات استخدامی

رسیدگی به هر نوع دعوای استخدامی نظیر پاداش پایان خدمت، فوق العاده ها، سایر حقوق و مزایای استخدامی در صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری است.