اطلاعات فردی

حمید جدیری خداشناس ( متولد 1342)، مدیر موسسه پژوهشی سایه،  منجم، رصدگر خورشید، حقوقدان، جهانگرد، پژوهشگر و مستندسازی ایرانی، ملقب به « مرد کسوف ایران» است و از سال 1378 به رصد خورشیدگرفتگی‌های کلی استمرار دارد. او  اولین ایرانی است که خورشیدگرفتگی  را در قطب جنوب و  مدار 90 درجه شمالی ( قطب شمال) رصد نموده و پرچم کشورش را به اهتزاز درآورده است. ایشان  عضو حرفه ای انجمن نجوم ایران ( تنها نهاد رسمی متولی نجوم  در کشور ایران) است و از سال 1378 به فعالیت رصدی، تحقیقاتی و ترویجی در خصوص خورشید و پدیده‌های آن پرداخته (  و تنها عضوی از انجمن نجوم که تحصیلات دانشگاهی نجوم را نداشته است). رصد خورشیدگرفتگی‌ها در تمام قاره‌های زمین، تصویربرداری از خورشید، بررسی و تحقیق در خصوص آثار گرفتهای خورشیدی، طرح ایده رصد خورشیدگرفتگی از فضا، ترویج نجوم در کشور ایران و تلاش برای ایجاد رصدخانه خورشیدی در ارتفاعات جاده نور- بلده در زمره مهمترین فعالیتهای او است.

زندگی نامه (پیشینه و سوابق)

حمید جدیری خداشناس، متولد 1342 زاده جنوب شهر تهران، از پدری اهل تبریز و مادری اهل ملایر است (سایه جدیری خداشناس تنها فرزند ایشان می‌باشد). تحصیلات خود را در رشته حقوق به اتمام رسانده و سالها  است به داوری و میانجیگری در اختلافات و دعاوی اشتغال دارد.  در سال نخست از تحصیلات دانشگاهی ( 1377)، با الهام از رویای ذهنی خود پیرامون گرفتهای خورشیدی و همیاری زنده یاد دکتر حسین زمردیان و زنده یاد دکتر حمیدرضا گیاهی یزدی، به مطالعه و آشنایی با این پدیده پرداخت و همین الهام، او را به اقصی نقاط جهان برای رصد خورشیدگرفتگی رهسپار کرد.  نخستین فعالیت نجومی او، رصد خورشیدگرفتگی سال  را در مجاورت دریاچه گهر بوده که اولین فیلم مجموعه به دنبال سایه در این سفر تهیه می شود. او 2 سال بعد به زیمباوه سفر می‌نماید و خورشیدگرفتگی سال 1380 را در جنگلهای گونونو رصد کرده است. این سفر نه تنها شوق و علاقه وی به رصد خورشیدگرفتگی را محو نکرد، بلکه شعله اشتیاق درونی او را برای سفر فروزان تر نموده و  سرآغاز فصل جدید سفرهای ایشان به تمامی قاره های کره زمین به منظور شکار سایه ماه در زمان خورشیدگرفتگی شده است.  این جوینده کسوف، در سال 2003، با یخ شکن روسی کاپیتان خلب نیکف و با پیمودن اقیانوس منجمد جنوبی رهسپار جنوبگان گردیده است  تا همراه با جمعی از دانشمندان جهان، نخستین انسانهایی باشند که خورشیدگرفتگی را در قطب جنوب  رصد کرده‌اند. او در این سفر،  بابک امین تفرشی را انتخاب و همراه نموده بود و اعضای تیم ایرانی به عنوان بهترین تیم همکاری گروهی انتخاب شدند ارسال تصاویر زنده از خورشیدگرفتگی، گزارش سفر به شبکه های بین المللی و شبکه چهار سیمای ایران و اندازه گیری تغییرات دریا در زمان گرفت خورشید در زمره فعالیتهای بارز این سفر به شمار می رود..  در سفر سال 1384 (2005)، حمید خداشناس با جمعی از دانشمندان بزرگ نجوم خورشیدی، از جمله پرفسور جی پاساکوف، فرد اسپناک و … برای رصد خورشیدگرفتگی به جزایر گالاپاگوس همراه شده و خورشیدگرفتگی کلی- حلقوی را در اقیانوس آرام رصد نموده است. رصد خورشیدگرفتگیهای کلی در نیجر (1385)، قطب شمال (1387)، جزایر فیجی و کریباتی (1388)، مجمع الجزایر اندونزی ( 1394) و  ایالات متحده آمریکا (1396)، رصد خورشیدگرفتگی کلی- حلقوی در کنیا (1392)، و رصد خورشیدگرفتکی حلقوی در میانمار (1389)، دیگر سفرهای رصدی او به دنبال سایه ماه است که حاصل آن‌ها، علاوه بر جاذبه‌های رصدی و دستاوردهای علمی، مجموعه مستند « به دنبال سایه» است. او در مصاحبه های تلویزیونی اظهار داشته که برای پیمودن این مسیر، دشواری‌های بسیاری را تحمل کرده و تمامی هزینه های سفر را شخصا تامین و پرداخت نموده است (منبع) .  حمید جدیری خداشناس ، از سال 1376، انجام ورزش تایچی را تحت نظر استاد حسین داوودی پناه ( ملقب به استاد داداشی) آغاز نموده و دارنده گواهی شناگران در قطب شمال نیز هست.

فعالیتهای پژوهشی

حمید جدیری خداشناس، با وجود نداشتن تحصیلات دانشگاهی در حوزه نجوم، نخستین خارجی راه یافته به لیگ نجومی آمریکا در سال 2005 است که در این لیگ سخنرانی نموده است. شرکت، پذیرش مقاله و سخنرانی در معتبرترین کنفرانسهای بین المللی خورشیدگرفتگی ( 2004 انگلستان-2007 آمریکا- 2011 هندوستان-2014 آمریکا) در زمره سوابق پژوهشی بین‌المللی او است. در کنفرانس بین المللی خورشیدگرفتگی سال 2011 هند، مقاله او با عنوان « رصد خورشیدگرفتگی از فضای ماورای جو زمین» پذیرش گرفت، ولی به واسطه عدم صدور به موقع روادید، نماینده وزارت امور خارجه ایران در دهلی، به جای او در کنفرانس شرکت نمود (منبع) و نهایتا در کنفرانس بین المللی خورشیدگرفتگی 2014، در رصدخانه ساکرامنتوی آمریکا، از این مقاله دفاع نموده است (منبع). ارائه مقاله به همایشهای داخلی (همایش ملی تازه هایی از فیزیک خورشید و و همایش … دانشگاه تبریز) از دیگر دستاوردهای حمید جدیری خداشناس در زمینه نجوم به شمار می رود. فعالیت او در سالهای در بستر موسسه پژوهشی سایه ادامه یافته و این موسسه میزبان جمعی از دانش آموزان، دانشجویان و پژوهشگران خورشیدی است که با بهره گیری از تسلکوپهای خورشیدی، پدیده های خورشیدی را رصد و مورد مطالعه روزانه قرار می‌دهند.

فعالیتهای هنری

حمید جدیری خداشناس، تهیه کننده و تصویربردار مجموعه به دنبال سایه است. این مجموعه مشتمل بر فیلم سفرهای او در مسیر خورشیدگرفتگی است که به اقصی نقاط جهان انجام شده است و  تا کنون دو مستند از این سفرها، توسط شبکه دو سیما ( مجموعه 13 قسمتی از سفر به قطب جنوب در نوروز 1387) و شبکه افق ( مستند 60 دقیقه ای از سفر به قطب شمال) پخش شده است. در این مجموعه، جاذبه های بصری و هنری با دانش علمی آمیخته شده و علاوه بر انعکاس تصاویر از طبیعت اقصی نقاط جهان و نماهایی منحصر به فرد از گرفتهای خورشیدی، حاوی اطلاعات بومی و مردم شناختی است. او در طول سفرهایش، به عکسبرداری نجومی و عکسبرداری از طبیعت  نیز فعالیت داشته و در سال 1384، همراه با بابک امین تفرشی، عکسهای سفر به قطب جنوب را در خانه هنرمندان تهران به نمایش گذاشت.

فعالیتهای اجرایی و ترویجی

حمید جدیری خداشناس، از سال 1378 سرپرست گروه پژوهشی سایه بوده و از بدو تأسیس موسسه پژوهشی سایه،  مدیریت این موسسه را بر عهده گرفت. او سالها در شاخه آماتوری نجوم ایران فعالیت داشته و از سال 1393 عضویت حرفه ای انجمن نجوم ایران را کسب نموده است. او در طی سالها برگزاری مراسم هفته جهانی نجوم، حضور فعال برای ترویج نجوم خورشیدی داشته و کارگاههای رصد خورشیدی متعددی، به ویژه در شهر تهران و استان مازندران، برگزار  کرده است که از جمله آنها، برگزاری برنامه های رصد خورشید در آسمان نمای گنبد مینا ( اراضی عباس آباد تهران)، سازمان هوا- فضا ( تهران) و در شهرستانهای نور و بلده می‌باشد. در سال 1396، او به عنوان دبیر اجرایی انجمن نجوم برای برگزاری هفته و روز جهانی نجوم در ایران انتخاب شده است.  او در دانشگاههای مختلف کشور (جمله، دانشگاه شریف، دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس) و فرهنگسراهای متعدد و نیز برنامه تد برگزار شده در ایران (سال 1397) سابقه سخنرانی و فعالیت ترویجی را دارد.

حضور در رسانه

حمید جدیری خداشناس تا کنون در برنامه های متعدد صدا و سیمای ایران، از جمله صندلی داغ، موتور جستجو، آسمان شب، اتفاق، مسافران کهکشان و ویژه برنامه های خورشید گرفتگی، در جایگاه مهمان برنامه حضور داشته است.

سوابق رصدی

خورشید گرفتگی کلی-ایران-1378

خورشید گرفتگی کلی -زیمباوه-1380

خورشید گرفتگی کلی-قطب جنوب-1382

گذر سیاره زهره- ایران-1383

خورشید گرفتگی کلی حلقوی- اقیانوس آرام-1384

خورشید گرفتگی کلی- نیجر- 1385

خورشید گرفتگی کلی-قطب شمال-1387

خورشید گرفتگی کلی- جزایر فیجی و کریباتی-1388

خورشید گرفتگی حلقوی-میانمار-1389

گذر سیاره زهره-ایران- 1391

خورشید گرفتگی کلی_حلقوی- کنیا-1392

خورشید گرفتگی کلی-مجتمع الجزایر اندونزی-1394

گذر سیاره عطارد-ایران-1395

خورشید گرفتگی کلی-ایالات متحده آمریکا-1396

گذر سیاره عطارد-ایران-1398

خورشید گرفتگی کلی- استرالیا- 1402